Prirodni gas u Bosni i Hercegovini
Širenjem industrije u Sarajevu šezdesetih i sedamdesetih godina, zagađenje zraka višestruko je premašilo dopuštene vrijednosti sa mogućnošću teških posljedica. Na inicijativu gradskih vlasti donesena je odluka da se uvede korištenje prirodnog gasa u Bosni i Hercegovini s ciljem poboljšanja kvalitete zraka. Kako u Bosni i Hercegovini nisu otkrivena nalazišta prirodnog gasa, odlučeno je da se vrši uvoz ovog energenta iz Ruske Federacije.
Prvi potrošač prirodnog gasa bila je Energoinvestova Fabrika glinice Birač u Zvorniku 1979. godine. Iste godine završena je izgradnja gasovoda Zvornik-Sarajevo, te je i Sarajevo priključeno na gasovodnu mrežu. Projekat magistralnog gasovoda od Batajnice do Sarajeva kao i distributivnu mrežu u gradu finansirala je Svjetska banka. Nakon toga, 1983. godine izgrađen je gasovod od Semizovca do Zenice, te je i Željezara Zenica u svojim pogonima počela koristiti prirodni gas.
Put prirodnog gasa, od velikih nalazišta zemnog gasa u dalekom Sibiru na sjeveru Rusije do krajnjih korisnika, dug je oko 5.000 kilometara, a prolazi kroz Ukrajinu, Mađarsku i susjednu Srbiju, a u Bosnu i Hercegovinu ulazi u mjestu Šepak kod Zvornika.
BiH nema vlastitih nalazišta prirodnog gasa, te se sve količine uvoze iz Rusije, preko transportnih sistema Ukrajine, Mađarske i Srbije. Trenutno postoji samo jedan ulaz gasa u BiH i to u mjestu Šepak kod Zvornika.
Prvi potrošač prirodnog gasa bila je Fabrika glinice „Birač“ u Zvorniku 1979. godine. Iste godine završena je izgradnja gasovoda Zvornik-Sarajevo, te je i grad Sarajevo priključen na gasovodnu mrežu. Nakon toga, 1983. godine izgrađen je gasovod Semizovac-Zenica, te je otpočela potrošnja prirodnog gasa i u Željezari Zenica.
Sve količine prirodnog gasa za Bosnu i Hercegovinu se uvoze iz Ruske Federacije. Do Bosne i Hercegovine se transportuju transportnim sistemima Ukrajine, Mađarske i Srbije.
Transportni sistem prirodnog gasa u BiH ima sljedeće glavne karaktaristike:
– dužina gasovoda 191 km
– prečnik gasovoda 406,4 mm
– projektovani pritisak 50 bara
– projektovani kapacitet 1 milijarda m3/godišnje
Odvojak za Kreševo, Kiseljak, Fojnicu i Visoko
– dužina 17,5 km
– prečnik 219,1 mm
– projektovani pritisak 19,6 bara
– projektovani kapacitet 170 miliona m3/godišnje
Sadašnji zakupljeni transportni kapacitet do Bosne i Hercegovine je 750 miliona m3/god, a pritisak preuzimanja prirodnog gasa u primopredajnoj stanici u Zvorniku je 26 bara.
Gasovod je projektovan i izgrađen prema propisu ANSI B31.8; čelične cijevi su tvornički predizolovane polietilenom, a kompletan sistem je pokriven katodnom zaštitom.
Na transportnom sistemu postoji 9 mjernih stanica, 12 blok stanica i 4 čistačke stanice.